Kayzen

1. Körpələr əvvəl ağlamağı, sonra isə gülməyi öyrənir.

2. Göz yaşlarının tərkibində olan lizosim maddəsi təbii antibiotikdir. Bu maddə gözləri infeksiyalardan qoruyur.

3. Göz yaşlarının kimyəvi tərkibi dəyişilir. İnsan kədərdən ağlayanda göz yaşları daha duzlu, hətta acı olur, sevincdən ağlayanda isə əksinə.

4. Elmi araşdırmalara görə, ağlamaq həqiqətən stressi azaldır. Müşahidələr göstərib ki, ağladıqdan dərhal sonra insanlar özünü daha pis hiss edir. Lakin yarım saat keçdikdən sonra insan yüngüllük hiss etməyə başlayır.
Davamı →

20-ci əsrdə velosiped yarışları bütün Avropada böyük populyarlığa sahib idi və elə indi də öz populyarlığını qoruyub saxlayır.
 
Hər bir kəs Tour De france haqqında az-çox məlumata sahibdir. Lakin Giro d’Italia adlı yarış da onun qədər vacibliyə sahibdir. 1956-cı ildə məhz bu yarışlarda inanılmaz hadisə baş verir. Şəkildə velosiped yarışçısı Fiorensio Mani-ni görürsünüz. Onun ağzında isə velisipedə bağlı olan ip var.
 
Bir neçə gün davam edən yarışların XII mərhələsində Firensio yıxılır və körpücük sümüyünü sındırır. Lakin o ağrıya məhəl qoymayaraq velosipedini yerdən qaldırır və yarışa davam edir. Hazırki mərhələ başa çatdıqda o yarış xəttindən çəkilməkdən və gips qoydurmaqdan imtina edir. Bunun əvəzində isə ötürücülərin dəyişdirilməsi üçün öz mexanikinin yanına gəlməsini tələb edir. Məhz şəkildə gördüyünüz o ip idamançıya sol əlindən istifadə etməyərək velosipedi idarə etməyə kömək edir. Beləliklə o problemin öhdəsindən gəlir.
Davamı →

1848-ci ildə fəhlə Ceyms Marşall və fermer Con Satter su çarxının yanında kiçik qızıl qırıntıları aşkar edirlər. Onlar başa düşürlər ki, keçmişdə San-Fransiskoda American Riverin sahilində çoxlu qızıl gizlədilib.
 
Marşall və Satter bütün bunları sirr kimi saxlamağa çalışsa da, Sem Brennan adlı bir şəxs onların planlarını pozur. Çaydan qızıl tapıldığını təsadüfən öyrənən Brennan əlində bir fincan qızıl tozu San-Fransisko küçələrində gəzə-gəzə bunları qışqırırdı: “Qızıl! Qızıl! American-Riverdə qızıl var!”
Davamı →

Müasir tibbin gündəmində kök hüceyrələri aktuallığını qorumaqdadır. Kök hüceyrə dedikdə, bədəndə mövcud olan sadə dil ilə desək yetişməmiş (yetkinləşməmiş) hüceyrənin inkişaf edərək digər hüceyrə növlərinə (məsələn, əzələ, sümük iliyi, qan, göz, dəri, sinir və s.) çevrilə bilən növüdür. Bu hüceyrələrin ən böyük əhəmiyyəti onun vasitəsilə aşağıda adı çəkilən ciddi və müalicəsi sual altında olan bir sıra xəstəlikləri müalicə etmək mümkünlüyüdür: şəkərli diabet, Parkinson xəstəliyi, Altsaymer xəstəliyi, osteoartrit, insult, onurğa beyni xəstəlikləri, ürək infarktı, xərçəng, keçəllik, dişlərin, görmə və eşitmə qabiliyyətinin bərpası, yaraların sağaldılması, kişi sonsuzluğu.
 
Alimlərin araşdırmalarına görə kök hüceyrələr ən çox körpənin cift və göbək ciyəsi qanında toplanır. Müəyyən müddətə qədər kök hüceyrələrin yalnız qanda olduğu düşünülürdü. Lakin 2003-cü ilə uşaq stomatoloqu Dr. Songtao Shi təsadüfi bir şəkildə uşaqların süd dişlərində aşkar etdi. Bundan sonra dental kök hüceyrəsi anlayışı yarandı.
Davamı →

İnsan bəşəriyyətin ən möcüzəli varlığıdır. İnsan orqanizmi, onun fəaliyyəti, daxili və xarici orqanların xüsusiyyətləri və s. Bütün bu proseslər mürəkkəb strukturun bir hissəsidir. İnsan bədənində 206 sümük, 32 diş, 10 barmaq, iki göz, iki qulaq, bir burun, bir ağız, bir ürək, iki böyrək və.s saymaq olar. Lakin bunlar hələ hamısı deyil. Bizə elə gəlir ki, biz bədən üzvlərimiz haqqında hər şeyi bilirik. Amma insan orqanizminin mürəkkəb quruluşunda xeyli sirli məqamlar var.

1. Omba sümüyünün möhkəmliyi qranitə bərabərdir. 
İnsan sümüyü — Yer üzündə ən möhkəm materiallardan biridir. Möhkəmliyinə görə onu beton və təxminən qranitlə müqayisə etmək olar. Təsəvvür edin, kibrit qutusu ölçüsündə sümük 9 ton kütlənin ağırlığına dözə bilər. Bu ağırlıq beton divarın daşıya biləcəyi ağırlığın 4 qatıdır. İnsan bədənində ən böyük sümük — böyük omba sümüyüdür. Hansını ki, yalnız ekstremal şəraitdə (avtomobil qəzası) sına bilər.
Davamı →

Orta yaşlı bir adamın ürəyi dəqiqədə təxminən 72 dəfə, gün ərzində 100.000 dəfə, həyatı ərzində isə təxminən 2.5 milyard dəfə döyünür.

 İnsan ürəyindən ömrü ərzində keçən qanın miqdarı, bütün gücü ilə işləyən mətbəx kranından 45 il ərzində axan suya bərabərdir.

Ürək döyünməsi ana bətninin 4-cü həftəsindən etibarən işləməyə başlayır.

Qadınların ürəyi dəqiqədə ortalama 78 dəfə döyünür. Müqayisə üçün kişilərdə bu rəqəm 72-dir.
Davamı →

Mil, milçə və tığla görülən əl ilə toxuma işləri cansığıcılığını aradan qaldırmaqla yanaşı, sağlamlığımıza da həddindən artıq müsbət təsir edir. Bəs əl ilə toxumanın faydaları nələrdir?

Xüsusilə də orta yaşlı qadınların qış aylarında böyük bir həzz alaraq, hazırladıqları toxuma paltarlar, qarderobların əvəzolunmaz hissəsinə çevrilir. Soyuq havalarda bədənimizi isti saxalayan toxuma paltarlar, xəstəliklərə qarşı qoruyur, qəşəng bir görünüş əldə etməyinizə da kömək edir.
Davamı →

Barmaqlarınız sizin haqqınızda hər şeyi danışa bilər. Gizlətmək mənasızdır. Elm "əl falına" da baxa bilir. Elm maraqlı bir məşğuliyyət, anlayış və çıraqdır. Deyilənə görə, müasir insan Homo Sapiens-in tarixi ən az 20 min ildir. Bunun ən az 20 000 ilini insanlar müxtəlif rituallar, mədəniyyət obrazları və inancın formalaşması üçün sərf ediblər.

Başqa iş-gücləri mi yox idi görəsən?
Əksinə. Aclıq çəkməmək üçün təsərrüfata başladılar, heyvanları əhliləşdirdilər; təbiətlə danışmağı öyrəndilər — bir sözlə. Bu fəaliyyət sırasında da təbiəti izah etməyə güclü ehtiyac yarandı.
Onlar da izah etdilər. Çörək müqəddəsdir. İnsan öləndə ruhu aramızda gəzir. İldirımı hirslənmiş saqqallı kişi öz əsasından çıxarır və s. İnsanlar mədəni cəhətdən formalaşdıqca (inkişaf etdikcə demirəm) daha cəsarətli və bacarıqlı oldular. Tutub piramida tikəcək səviyəyə gəldilər.
Davamı →

Nəzərinizə təqdim etdiyimiz peyvəndlər haqqında 7 əfsanə bir çox hallarda insanların düzgün qərar verməsinə mane olur. Vaksinləmənin müasir təxəyyüldə 130 ildən artıq müddət ərzində mövcud olmasına baxmayaraq, bu mövzuda hələ kifayət qədər yanlış fikirlər də var.

1-ci əfsanə: peyvəndlər artıq məğlub edilmiş xəstəliklər əleyhinə vurulur...
Onların faktiki olaraq məğlub edilmiş sayılması (əslində isə bu, sadəcə görüntüdür) məhz kütləvi şəkildə peyvənd olunmanın nəticəsidir. Buna kollektiv immunitet deyilir: əhalinin böyük əksəriyyəti peyvəndlənmişdirsə, infeksiyanın yayılması ehtimalı azalır. Lakin son illərin təcrübəsi göstərir ki, nə məğlub edilməsi zənn olunan qızılca, nə də inkişaf etmiş ölkələrdə uzun müddətdən bəri müşahidə edilmədiyi poliomiyelit heç də gündəmdən yox olmayıblar. Hazırkı qızılca epidemiyaları kollektiv immunitetin zəifləməsi ilə əlaqədardır (bəzi ölkələrdə peyvənd əleyhdarlarının fəallığı nəticəsində, bəzilərində isə iqtisadi səbəblərdən). Moskva, Ural və İrkutsk xəstəxanalarında poliomiyelit təkrarən 2010-cu ildə – Tacikistandan gələn miqrant ailələrdən olan bir neçə uşaq gətirildikdə müşahidə edildi, həmin vaxt xəstəliyə tutulmuş adamlardan 15 nəfəri dünyasını dəyişdi. Odur ki, infeksiyalar yalnız qismən və müvəqqəti məğlub edilmiş sayıla bilər. Tetanus (quruma), quduzluq və ya ensefalit (beyinin iltihabı) kimilərinin təslim etmək fikri yox idi də.
Davamı →

Qədim zamanlarda hərbidə yeni əsgərlər arasından kimləri döyüşdə ön cərgəyə qoymaq məsələsini həll etmək üçün bir sıra metodlar olub. Metodlardan biri belə idi: yeni əsgərləri bir cərgəyə düzürlər, orduda bu işə baxan mütəxəssislər var, onlar hansısa bəhanə ilə əsgərləri danlayır və söyür. Eyni zamanda onların sifət və bədən reaksiyalarını izləyir ki görsün kimlər daha bərk qəzəblənir.

Kimlər ki qəzəbini biruzə verirdi, onları ön cərgə üçün seçirdilər. Çünki onlar döyüş başlayanda baraban səsi, ura sədaları ilə cuşa gəlib qırıcı kimi döyüşə atılır, arxa cərgələrdəki cəsarətsizləri də cuşa gətirirdilər. Döyüşdə qırılanlar əsasən ön cərgədəkilər olur, arxa cərgədəkilərin sağ qalıb evə qayıtmaq, nəsil vermək şansı daha çox olurdu.
Davamı →